සඳකඩ පහණ | Sandakada Pahana

කතෝලික පල්ලියක දොරපියට, සඳකඩ පහණක් යෙදීමේ සිද්ධියක් සහ එහිදී මතුවූ උණුසුම් වාතාවරණයක් පිළිබඳව පසුගිය දිනෙක අසන්නට ලැබුණි. මේ සටහන ඒ වෙනුවෙනි.

සඳකඩ පහණ හෙවත් චන්ද්‍රඛණ්ඩ පාෂාණය යනු ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයේ සංකේතයකි. නියම සඳකඩ පහණ නොවන, වෙනත් එවැනි ඒ හා සමරූපී වන සරල ගල් කැටයම් සහිත පාපුවරු නම් රාජමාලිගා වලත් දකින්නට ලැබුණි. නමුත් අර සාම්ප්‍රදායික කැටයම් පේළි හතම ඇති නියම සඳකඩ පහණ, වෙන කිසිවෙකුගේ වත් නොව සිංහල බෞද්ධ සංකේතයක් බව අවිවාදිතය. බෞද්ධ පමණක් නොව, සිංහල බෞද්ධ (මන්ද  වෙනත් ජාතීන් සඳකඩ පහණවල් හදනවා ඉතිහාසයේ කොහෙවත් නැති නිසා) සංකේතයකි. කවුරුන් හෝ එය හුදෙක් සංස්කෘතික සංකේතයක් යැයි කියන්නේ නම්, එක්කෝ ඒ ඔහුගේ හෝ ඇයගේ නොදැනීම විය යුතුය, නැතිනම් කුහකකම විය යුතුය.

මෙහි ඇති වරද වන්නේ, ආගමික සංකේත සියල්ල පූජනීය සංකේත ලෙස වරදවා වටහා ගැනීම ය. අප එසේ කියන්නේ මන්ද?

සඳකඩ පහණ බෞද්ධයන්ගේ ආගමික සංකේතයක් නම් ඇයි ඕක පයට පෑගෙන්න තියන්නෙ යන්න බොහෝ දෙනා අසන පැනයකි. එසේ අහන බොහෝ දෙනා අබෞද්ධයන් බවද සත්‍යයකි. ඔවුන්ට අනුව පූජනීය ආගමික සංකේත සහ පූජනීය නොවන ආගමික සංකේත යනුවෙන් දෙකක් නැත. උදාහරණයක් ලෙස කුරුසිය, ජපමාලය, බයිබලය, කුරාණය වැනි මේ සෑම දෙයක්ම, පූජනීයය. යමක් ආගමිකද එය පූජනීයය. මන්ද සියලු අබෞද්ධ ආගම්, වන්දනාව සහ භක්තිය මත පදනම් වූ ඒවා බැවිනි. ආගමිකත්වය සහ පූජනීයත්වය අතර පවතින වෙනස වටහාගන්න ඔවුන්ට හැකියාවක් නැත; එය ඔවුන්ගේ අඩුවක් නොව, ඔවුන්ගේ චින්තනයේ හැටි ය. ඔවුන්ට එහෙම වුණත් අපට මෙය එතරම් සරල නැත. අපට ආගමික වන නමුත් පූජනීය, වන්දනීය නොවන සංකේත තිබේ.

බෞද්ධ අපට ඉතාම පසුකාලීන යුගයක් වනතුරු ගලින් මැටියෙන් කළ සංකේත තිබ්බේ නැත. බුදු පිළිම පවා අප හැදුවේ අනිත් බෞද්ධ සංස්කෘතීන්ට ඉතාම පසුකාලීනව ය. සඳකඩ පහණ යනු ආගමික සංකේතයක් මිසක් පූජනීය සංකේතයක් නොවන්නේ ඒ දෙකේ අරුත සහ කාර්යය වෙනස් බැවිනි. අර්ථය-කාර්ය වශයෙන් මේ දෙක අතර පැහැදිලි වෙනසක් ඇත්තේ ය. පූජනීය සංකේත වලට වෙනම නමක් ඇත. ඊට කියන්නේ චේතිය (චෛත්‍ය) කියා ය. එහෙම සංකේත ඇත්තේ තුනකි. කිසිවෙක් සඳකඩ පහණට වඳින්නේ නැත; විහාර බිත්තියේ ලියවැල් වලට වඳින්නේ නැත; වහලේ සිවිලිමේ හෝ බිම ඇති නෙළුම් මල් වලට වඳින්නේ නැත; අපට වන්දනීය සංකේත ඇත්තේ තුනයි. ශාරීරික, පාරිභෝගික සහ උද්දේසික යනුවෙනි. එනම් එක්කෝ දළදා වහන්සේ වැනි ශාරීරික ධාතු ය. නැත්නම් ශ්‍රී මහා බෝධීන්නාන්සේ වැනි බුදු හිමියන් පරිභෝජනය කළ වස්තූන් ය. නැතිනම් බුදු පිළිම, බුද්ධ රූප, දාගැප් වගේ බුදුන් සිහිවන්නට තැනු ස්මාරක ය. චේතිය නොවන සංකේත ද ඇත. එසේ නොවුණා කියා එහි ආගමික මූලය නැති වන්නේ නැත. ඒ නිසා සඳකඩ පහණ කකුලට පෑගුණු පලියට එහි බෞද්ධ මූලය නැතෙයි කිව නොහැක.

බොහෝ අබෞද්ධයන් සඳකඩ පහණ වැනි දේවල් හුදෙක් අපේ සංස්කෘතියේ කොටස් පමණයි යන වැරදී නිගමනයට එන බව පෙනෙන්නට තිබේ. එහෙම දේ ද ඇති බවට සැකයක් නැත. උදාහරණයක් ලෙස වෙසක් කූඩු, වෙසක් තොරණ, ධජ පතාක සේසත්, මේවා සිංහල සංස්කෘතියේ කොටස් ය. කතෝලිකයන් නත්තලට තොරණ හැදුවාට, කූඩු හැදුවාට, දන්සැලක් දුන්නාට, සොරෝලෙට ධජ සේසත් රැගෙන ගියාට අප එරෙහි නොවන්නේ එබැවිනි.

කතෝලික ප්‍රජාව මේ රටේ සෑහෙන කාලයක පටන් සිංහල බෞද්ධ ප්‍රජාව සමග සහජීවනයෙන් ජීවත් ව තිබේ. අද අපේ බෞද්ධ සමාජයේ ඇති බොහෝ දේ අප කතෝලික ආභාසයෙන් ලබාගත් දේවල් ය. වෙසක් පෝයට කියන භක්ති ගීත වල පටන් ඉරිදා දහම් පාසල දක්වා, අද අප දෙවරක් නොසිතා අපේ දේ සේ සළකන බොහෝ දේ අප උකහා ගත්තේ කතෝලික ආභාසයෙන් බව සත්‍යයකි. ආරම්භය මොකක් වුණත් මේ රටේ සංස්කෘතියට හොඳින්ම අනුගත වුණු සභාව කතෝලික සභාව බව අවිවාදිතය.

කෙසේ වෙතත්, අප කැරොල් ආභාසය ගත්තා මිස බෞද්ධ කැරොල් කළේ නැත. අප එයින් ආභාසය ගෙන අපේම දෙයක් වන බැති ගී කළෙමු. අප ඉරිදා දේව මෙහෙය සහ ධර්මදූත සේවාව කොපි කලේ නැත. අප ඉන් ගත හැකි දේ රැගෙන අපේ පිරිවෙන් අධ්‍යාපනය මත පදනම් වූ දහම් පාසැල් ක්‍රමයක් පිහිටවා ගත්තෙමු. නමුත් සඳකඩ පහණ එවැන්නක් නොවේ. එය අමු අමුවේ කළ සංස්කෘතික මංකොල්ලයකි.

ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීය ක්‍රමවේද වලත් යම් යම් සීමා මායිම් ඇත. ජාතියක, ආගමක සංස්කෘතියක අනන්‍යතාව තීරණය කිරීමෙහි ලා එහි ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය දක්වන බලපෑම සුළුපටු නොවේ. ඒ අනන්‍යතාව පැහැර ගැනීම බරපතල වරදකි. සමහරු මෙහිදී ආගමකට පෙර පුද්ගලික නිදහස තිබිය යුතුයැයි කීමට ඉඩ තිබේ. මෙය වැරදි කියවීමකි. පුද්ගල වරණීය නිදහස යන සංකල්පය අදාළ වන්නේ තනි තනි පුද්ගලයාට මිසක සමස්ත සමාජයට නොවේ. එහෙමනම් අපිත් කුරුසය අපට ඕනේ විදියට පාවිච්චි කළොත්? කුරාණය අපට ඕනේ විදියට පාවිච්චි කළොත්? ඉස්ලාමික හෝ වෙනත් සංකේත පාවිච්චි කරන්න ගත්තොත්?

ඒ සමගිය කඩකරන්නට සහ එමගින් සිය ගරාවැටෙන සංවිධානයන්ට යම් පොරත්වයක් ආරෝපණය කරගන්නට වළිකන පුද්ගලයන්ගේ උපක්‍රම වලින් පරෙස්සම් විය යුතු කාලයයි මේ. පළමුව කොටවනු ලැබූයේ අප සහ දමිළයන් ය. ඊළඟට මුසල්මානුවන් ය. මේ දෙකම සාර්ථක නොවුණු තැන මේ තතනන්නේ බොදු-කතෝලික වළියක් හරහා මේ රටේ සිංහලයා දෙකඩ කරන්නට ය. මෙවැනි කල් ඉකුත් වූ ලණු නොකා ඉන්නට තරම් මොළයක් මේ රටේ බුද්ධිමත් කතෝලිකයන් හට ඇතැයි අපි උදක් ම විශ්වාස කරන්නෙමු.