අහෝ ඊජිප්තුව! | Alas Egypt

සටහන: මේ කලකට පසුව එළි දකින්නේ ඊජිප්තුවේ ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය පිළිබඳව අප විසින් ලියන ලද නමුත් එළි නොදක්වන ලද ලිපියකි. එළි නොදක්වුයේ ද, ඊට අදාළ ගවේෂණ කටයුතු අවසාන නැති බැවිනි. එහෙත් ඊජිප්තුවේ වර්තමාන බල පෙරැළිය සමග ඊට පාදක වූ සාධක පිළිබඳව යලි කියවීමක් අවශ්‍ය වන බැවින් මෙය එළි දක්වමු. 
පෞරාණික ඊජිප්තුව

ඊජිප්තුව වනාහි අසුන්දරත්වය මැදින් බිහි වූ සුන්දර රටකි. අන්‍ය රටවලින් සහ අන්‍ය සංස්කෘතීන්ගෙන් වෙන්ව වාසය කිරීම නිසා ඊජිප්තුවට ඊටම ආවේණික පුරාණ කතා සහ සමාජයක් තිබේ. කාන්තාරය මැද නයිල් ගඟ දෙපස ජනාවාස වලින් ඇරඹි ඊජිප්තුව ලෝකයම මවිත කළ ශිෂ්ටාචාරයක් වුයේ කෙසේදැයි අදටත් හරියටම දන්නා කෙනෙක් නැත.

“සෑම විටම, අනෙක් සෑම රටකින්ම පාහේ වෙන්ව පැවති හා වටහා ගැනීමට අපහසු පිටස්තර දේශයක් බවට පත් ව තිබූ ඊජිප්තුව, අතීතයේ පැවතුණේ අබිරහසින් හා මායාවෙන් පිරීගිය දේශයක් වශයෙනි. නමුත් අපූර්වාකාර සිත් ඇද බැඳ ගන්නා පරිපූර්ණ සෞන්දර්යයක් එහි විය. ඉපැරණි ලෝකය හා සසඳන විට තමා මතම පැවතෙමින් තමාටම ආවේණික දිවි පෙවෙතක් සලසා ගනිමින් හා තමාගේම ආගමකුත් ඊට අදාළ දේව කථා, දේව පුරාණ හා පුරාවෘත්ත පවා කිසිදු පිටස්තර ශිෂ්ටාචාරයක සහයෙන් තොරව නිර්මාණය කර ගත් දේශයක් වශයෙන් ඊජිප්තුව නම් කළ හැකිය. “

— එස්.චන්ද්‍රසිරි දසනායක, “ප්‍රඥාවේ දියණිය අයේෂා”

[පරි. Wisdom's Daughter by H. Rider Haggard]

නයිල් නදිය තරම් ඊජිප්තුවට වැදගත් වූ අන් කිසිම දෙයක් නොවීය. වසරකට වරක් නිසැකවම එන පිටාරය සමග වන අස්වනු චක්‍රය සමග නිර්විකල්පව බද්ධ වී පැවති මෞනවෘත අනන්‍යතාවක් සවිඥානිකව මෙන්ම අව්ඥානිකවද ඊජිප්තු ශිෂ්ටාචාරය සමග අත්වැල් බැඳගෙන ගියේය. ඊජිප්තුවේ සකලවිධ සමාජයීය, ආගමික සහ පුද්ගල වටිනාකම් හර පද්ධතිය පාදක වන්නේ මෙකී චක්‍රීය ක්‍රියාවලිය තුළ ය.

නව ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය

2011 එවකට පාලක හොස්නි මුබාරක් සහ ඔහුගේ “ජාතික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂයේ” ගේ පාලනය අවසන් කරමින් පැවති ඊජිප්තු විප්ලවයෙන් අනතුරුව දී එතෙක් පැවති ව්‍යවස්ථාව සංශෝධනයක් සඳහා 2011 මාර්තු මස 19 වන දින පැවති ජනමත විචාරණය චන්ද 14,192,577 කින් (77.27% කින්) සම්මත වූ අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මේ වන විට ඊජිප්තු ව්‍යවස්ථාව සංශෝධනය වෙමින් පවතී. ඒ අනුව ඊජිප්තු ව්‍යවස්ථාවේ අංක 75-77, 88, 93, 139, 148, 179 සහ 189 යන වගන්ති සංශෝධනය වීමට නියමිතව තිබිණි. ප්‍රධාන වශයෙන්ම එහිදී අවධානය යොමු කෙරුණේ ජනාධිපති පදවිය සඳහා තිබිය යුතු සුදුසුකම්, ධුර කාලය, පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ ප්‍රතිඵල වල තීරක බලයක් අධිකරණයටද ලබාදීම, උප-ජනාධිපතිවරයකු පත් කිරීම පිලිබඳ නීතිය, සිවිල් වැසියන් හමුදා අධිකරණය හමුවේ විභාග නොකිරීම වැනි කරුණුය.

ඊජිප්තු විප්ලවයේ දිනය ඉතිහාසයේ සටහන් වන්නේ 2011 ජනවාරි 25 ලෙස ය. එය ප්‍රධාන වශයෙන්ම සාමකාමී සිවිල් විප්ලවයක් වූ නමුදු එය අවසන් වන විට 846ක ගේ ජීවිත බිලිගෙන තිබුණු අතර 6,000 කට වැඩි ගණනක් ඍජුව හෝ වක්‍රව කැරලි වලින් පීඩා ලබා තිබුණි.

මෙහිදී ප්‍රබල හඬක් නැගු “මුස්ලිම් සහෝදරත්වය” සහ “සලාෆි ව්‍යාපාරය” ඊජිප්තු ව්‍යවස්ථාවේ 2 වන වගන්තිය පිළිබඳව තරයේ ප්‍රකාශ කර සිටියේ, රාජ්‍ය ආගම ඉස්ලාමය, රාජ්‍ය භාෂාව අරාබි භාෂාව සහ රාජ්‍ය නීතිය ඉස්ලාම් නීතිය විය යුතු බවයි. කෙසේ වෙතත් ඒ වන විට පත් කර තිබූ ව්‍යවස්ථා සංශෝධන කමිටුව සිටියේ “දෙවන වගන්තියට අත නොතබන” ස්ථාවරයේය.

දැන් වසරකට පසුව අපට මේ ගැන කෙළින්ම කතා කළ හැකි අවස්ථාවක් පැමිණ තිබේ: ඇත්තටම ඊජිප්තුවට ලැබුණේ මොනවාද?

මෙන්න නව ඊජිප්තු ව්‍යවස්ථාව පැරණි එකෙන් වෙනස් වන අයුරු:

1971 constitution (suspended)	2012 draft constitution
Identity of the state: ”The Arab Republic of Egypt is a democratic state based on citizenship.The Egyptian people are part of the Arab Nation and work for the realisation of its comprehensive unity.”	Identity of the state: “The Arab Republic of Egypt is an independent state with unified sovereignty that cannot be divided. Its system is democratic. The Egyptian nation is a part of the Arabic and Islamic nations (Umma). It is proud to belong to the Basin of the Nile and Africa, as well as of its Asian extensions.”
Islam and Sharia (Islamic law): Article 2 says: “Islam is the religion of the state and Arabic is its official language. The principles of Sharia are the main source of legislation.”	Islam and Sharia: Article 2 stays as it is, but Article 219 is new. It states: “The principles of Sharia include general evidence and foundations, rules and jurisprudence as well as sources accepted by doctrines of Sunni Islam and the majority of Muslim scholars.”
Religious minorities: No article in the old constitution.	Religious minorities: ”The principles of the legislations for Christian and Jewish Egyptians are the main source of legislation that organises their civil status and religious affairs.”
Religion: ”The state shall guarantee the freedom of belief and the freedom of practice of religious rites.”	Religion: Article 43 says: “The state shall guarantee the freedom of faith and the freedom of practice of religious rites and the right to establish worshipping places for monotheist religions based on law”; Article 44 adds: “Insulting prophets and messengers is forbidden”; but Article 45 states: “Freedom of opinion and thought is guaranteed. Every person has the right to express his opinion orally or in writing, pictures or other means of publication and expression.”
Al-Azhar: No mention of al-Azhar University or its scholars was included in the 1971 constitution.	Al-Azhar: “Al-Azhar is an independent and a comprehensive entity. It takes the task of preaching Islam in Egypt and in the whole world. Scholars of al-Azhar should be consulted in all matters related to Sharia.”
Democracy and Shura (consultation): ”The political system is based on pluralism.”	Democracy and Shura (consultation): “The political system is based on principles of democracy and on Shura.”
Women: Article 10 says: “The state shall guarantee the protection of motherhood and childhood, take care of children and youth and provide suitable conditions for the development of their talents”; Article 11 adds: “The state shall guarantee the proper balance between the duties of women towards the family and their work in society, considering their equal status with men in the fields of political, social, cultural and economic life without violation of the rules of Islamic jurisprudence.”	Women: The new Article 10 says: “The state shall provide motherhood and childhood services for free. It shall also guarantee co-ordination between the duties of the woman and her public work. The state shall provide protection and care for the divorced and widowed woman”.Article 30 states that “citizens are equal before the law and equal in rights and obligations without discrimination”, but there is no explicit guarantee of women’s rights.
Rights and freedoms: The chapter of rights and freedoms included 24 articles.	Rights and freedoms: The new constitution includes 51 articles on personal rights, political and moral rights, economic and social rights, guarantees for protecting rights and freedoms.The new Article 73 says: “Enforced employment, slavery and sex trade are deemed acts punishable by law.” The draft does not not include a clear ban on human trafficking or an obligation to adhere to international rights treaties.
Military: No article in the old constitution.	Military: “It is not allowed to try civilians before military tribunals unless in cases for crimes that damage the armed forces.”
Media: No article in the old constitution.	Media: Article 48 states: “Media organisations cannot be suspended, closed or their assets be confiscated unless there is a judicial decree”; Article 49 adds: “Notification only is required to launch and own newspapers.”
Judiciary: No article in the old constitution.	Judiciary: “The Supreme Constitutional Court is formed of a president and 10 members.” It currently has a president and 18 members.
Presidential mandate: ”The mandate of the president is six years, starting from the results of the elections; the president can be re-elected for an unlimited number of new terms.”	Presidential mandate: ”The mandate of the president is four years starting from the results of the elections; the president can only be re-elected for a second term, not more.”
	Political ban on the former ruling National Democratic Party (NDP): Article 232 says: “Leaders of the dissolved NDP are banned from all political activities, or from running for presidential or legislative elections for 10 years, from the day when this constitution is adopted in a referendum. Those who are considered ‘leaders’ are all members of the general secretariat of the NDP, members of the political bureau, political committee, and MPs during the last two legislative sessions pre-revolution.”

තේරෙන සිංහලෙන් කියන්නේ නම්,

1. පැරණි ජනරජ ඊජිප්තුව මැරී තිබේ. දැන් ඇත්තේ “ඊජිප්තු අරාබි ජනරජයයි”. එය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වනවා (ලු) මෙන්ම අරාබි ඉස්ලාමීය ජාතීන්ගේ එකතුවේ (උම්මා) සාමාජිකයෙක්ද වන්නේලු.

2. සාක්ෂි සහ විමර්ශන නීතිය ෂරියා වේ. ඒ අනුව සාක්ෂි විමසීමේදී සහ නඩු විභාග චෝදනා ගොනු කිරීමේදී මින් ඉදිරියට බලපවත්වන්නේ ෂරියා නීතියයි.

“ඇත්ත කියපිය තෝ නේද අර මිනිහව මැරුවේ. කියපිය! කියපිය පර කෆීරයා! මොකෝ මූ කතා නැද්ද? ගලවපිය ඕකගේ බැනියම! ගෙනෙන් අර කසේ! “

3. ක්‍රිස්තියානි සහ යුදෙවු ආගමික සහ සමාජයීය කටයුතු පිළිබඳව බලපවත්වන මූලික නීතිය ඔවුන්ගේ නීතියයි. [එතකොට අපරාධ නීතිය? ඒක ෂරියා. මොන ආගමේ වුණත් කමක් නැහැ, ෂරියා වලට විරුද්ධ නම් ඉවරයි, දැනගනින්! ]

4. අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමට (ලිඛිතව, වාචිකව හෝ රූප මාධ්‍ය මගින්) පූර්ණ අවසර තිබේ. එහෙත් දෙවියන්ගේ වක්තෘන් හට අපහාස කිරීම තහනම් වේ. [මීට නබි සහ ජේසුන් දෙපළම අයත් වේ ලු.]

5. ඒක-දේව වාදී ආගමික සිද්ධස්ථාන ඉදි කිරීමට කිසිදු බාධාවක් නැත. [ඒ අනුව පන්සල්, කෝවිල් හැදීම නීතියෙන් ම තහනම් ය.]

6. ෂරියා නීතිය පිලිබඳ අවසන් නිරාකරණ බලය Al-Azhar University ආයතනය මත තිබේ. ඔවුන්ගේ තීරණය අවසන් තීරණය වේ. තවද ලොව පුරා ඉස්ලාමය පැතිරවීමේ අයිතිය සහ වගකීම එම ආයතනය සතු වේ.

7. මාතෘ සහ ළමා සේවා නොමිලේ ලබාදෙනු ලැබේ. නීතිය මගින් කාන්තාවකගේ මවුවත් වගකීම් සහ ප්‍රසිද්ධ ජීවිතය සම්බන්ධ සම්බන්ධීකරණය සිදු කෙරේ. තවද දික්කසාද සහ විධවාහක කතුන් සඳහා ප්‍රතිපාදන සැපයේ.

8. රට තුළ වහල් මෙහෙය තහනම් වේ. [රට හරහා කෙරෙන වහල් වෙළඳාම ගැන කිසිම වචනයක් නැත. එමෙන්ම ඒ පිලිබඳ වෙනත් කිසිදු අන්තර්ජාතික ආයතනයකට වගකීමට ඊජිප්තු අරාබි ජනරජය බැදී නොසිටී.]

9. හමුදාවට එරෙහි ප්‍රහාරයක් සම්බන්ධයෙන් හැර, සිවිල් වැසියන් හමුදා අධිකරණ ඉදිරියේ විභාග කිරීම තහනම් වේ. [හමුදාවට එරෙහි ප්‍රහාරය අරුත් දැක්වෙන සැටි ගැන මේ වනතුරු නිශ්චිත මතයක් නැත.]

10. අධිකරණ නියෝගයකින් හැර මාධ්‍ය ආයතන වසා දැමීම කළ නොහැක. [ෂරියා නීතියට අනුව ක්‍රියාත්මක වන අධිකරණ] තවද පුවත්පතක් පටන් ගැනීමට අවසර ගත යුතු නැත. දැනුම් දීම පමණක් ප්‍රමාණවත් ය.

11. ජනාධිපති ධුර කාලය වසර හතරකි. උපරිමව දෙවරක් එම ධුරයට පත් විය හැකිය. එය ඡන්දයකින් පමණක් සිදු කළ යුතුය.

12. කලින් බලය හෙබවූ “ජාතික ප්‍රජාතාන්ත්‍රික පක්ෂය” තහනම් සංවිධානයක් ලෙස නම් කෙරේ. ඉදිරි වසර 10ක් යනතුරු එහි කිසිදු නායකයකු හට දේශපාලන කටයුතු වල නියැලිය නොහැක.

තවත් අපට කියන්නට දෙයක් නැත. කිව හැකි එකම දේ අහෝ ඊජිප්තුව! කියා පමණි. ලොව අලුතින්ම බිහි වූ ෂරියා නීතිය මත පදනම් වූ දේශයේ අනාගතය දෙස මුළු ලෝකයම දෑස දල්වා බලා සිටින වග පමණක් කිව යුතුය.

මේ අප එදා ලියු ලිපියයි. අද වන විට ඊජිප්තු යුද හමුදාව එහි ජනපති මොහොමඩ් මොර්ෂි බලයෙන් පහ කොට නිවාස අඩස්සියට පත් කර තිබේ. කයිරෝ නුවර වීදි පුරා ජය සැමරුම් සහ මල් වෙඩි සංදර්ශණ පැවැත්වෙද්දී, මොහොමඩ් මෝර්ෂි සංශෝධනය කළ ව්‍යවස්ථාවද අහෝසි කර තිබේ. වැඩි විස්තර මීළඟ ලිපියෙන්!